CYKL PUBLIKACJI O SPORCIE PARAOLIMPIJSKIM – Rola sportu w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych

Znaczenie sportu w procesie rehabilitacji, zauważono dopiero 70 lat temu. Do dnia dzisiejszego można zaobserwować jak wielkie zmiany zaszły w procesie samych możliwości uprawiania dyscyplin sportowych. Osoby z niepełnosprawnościami dzięki wielu możliwościom technicznym, mogą uprawiać aktywności fizyczne dotychczas niedostępne tej grupie osób. Oprócz „znanych” aktywności od wielu lat można zaliczyć: pływanie (najbardziej popularna dyscyplina paraolimpijska na świecie), lekką atletykę (druga co do popularności pod względem ilości trenujących dyscyplina paraolimpijska na świecie), tenis stołowy. Do „niezwykłych” i „nieoczywistych”, aktywności można zaliczyć: skoki spadochronowe, sporty lotnicze czy strzelectwo czy tenis ziemny osób niedowidzących  i niewidomych. Do najbardziej widowiskowych i chętnie dopingowanych przez publiczność (z subiektywnego punktu widzenia autora) – koszykówkę na wózkach.

Wszystkie wymienione aktywności, sprawiają że „zdrowa” część społeczeństwa, dostrzega że osoby z niepełnosprawnościami mogą z powodzeniem uczestniczyć w różnych aktywnościach, z pozoru niemożliwych do realizacji przez osoby niepełnosprawne. Osoby z niepełnosprawnościami, dostrzegają że dzisiejszy świat umożliwia likwidację kolejnych barier i chętniej uczestniczą w różnych dodatkowych aktywnościach.

Bardzo ważnym aspektem jest również otwarcie się jednostek rządowych i samorządowych na aktywność sportową osób z niepełnosprawnościami – dofinansowując prowadzenie zajęć i organizację imprez sportowych – co ma kluczową rolę w procesie włączenia społecznego.

Warto zaznaczyć że ogromną rolę w finansowaniu zadań z zakresu organizacji/promocji sportu i pozytywnych postaw w Polsce, odgrywa Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (fundusz celowy Państwa na rehabilitację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych). Co roku ze środków funduszu, organizowane są konkursy ofert, które mają na celu wyłonienie najciekawszych projektów do zrealizowania przez rzetelne podmioty w ciągu roku. Podmioty często wyspecjalizowane (jak stowarzyszenia i związki sportowe zajmujące się sportem paraolimpijskim), do tej pory nie miały możliwości wykorzystanie w pełni swojego potencjału – co się zmieniło dzięki finansowaniu. Warto zauważyć że od kilkunastu lat, w ramach konkursów, dostrzeżono zbawienny wpływ, uprawiania sportu przez osoby niepełnosprawne – jako środek ułatwiający włączenie społeczne osobom z niepełnosprawnościami. Dzięki tym środkom, możliwy jest w całej Polsce bezpłatny udział osób z niepełnosprawnościami w cyklicznych zajęciach (zapewniony profesjonalny trener, obiekt, odpowiedni sprzęt, a nawet możliwość sfinansowania transportu na treningi) i w imprezach sportowych (udział i dojazd). Oczywiście PFRON nie jest jedyną jednostką finansującą zadania skierowane do osób z niepełnosprawnościami, ale bez wątpienia są to środki dominujące, a programy elastyczne (Wnioskodawca na etapie tworzenia wniosku o dofinansowanie, sam określa: warunki, cykliczność zajęć, liczebność grup, rodzaj sportu, niezbędny sprzęt itp.).

Finansowanie sportu paraolimpijskiego może się również odbywać ze środków rządowych: Ministerstwa Sportu i środków samorządowych: Urzędy Marszałkowskie poszczególnych województw, Urzędy Miast/Gmin, ze środków prywatnych: sponsorzy, opłaty za treningi samych zainteresowanych.

Dodatkowo – władze w/w instytucji, chętnie obejmują patronatami imprezy sportowe osób z niepełnosprawnościami, co dodaje imprezie prestiżu i wzbudza większe zainteresowanie mediów (zainteresowanie i doniesienia medialne, stanowią znaczący element promocyjny/rehabilitacji społecznej, ułatwiający proces uświadamiania społecznego, niosąc treść: „osoby niepełnosprawne, również są aktywne i żyją wśród nas”).

Podsumowując – osoby z niepełnosprawnościami mają coraz więcej możliwości, teraz kluczowe są same chęci do dodatkowej aktywności. Jak obserwujemy obecny świat: zdarza się że pełnosprawne dzieci, młodzież i dorosłych, trudno jest namówić do aktywności fizycznej. Osoby z niepełnosprawnościami mają dodatkowe ograniczenia uczestniczenia w sporcie: przykładowo przy samym dotarciu/poruszaniu się po obiektach sportowych. Jak pokazuje praktyka – i na tych polach jest postęp i kolejne obiekty funkcjonują z uwzględnieniem projektowania uniwersalnego.

Autor – Mariusz Rodzik 20.03.2015r.